Typy elementów złącznych

Elementy złączne służą do mechanicznego łączenia ze sobą różnych części. Są wykorzystywane właściwie w każdym obszarze działalności, od budownictwa po produkcję maszyn i urządzeń. Wytwarza się wiele różnych typów elementów złącznych w zależności od potrzeb danego zastosowania. Istnieje wiele klasyfikacji elementów złącznych, można wśród nich wyróżnić podział choćby ze względu na rodzaj połączenia: m.in. rozłączne np. obejmujące wszystkie elementy gwintowane  i nierozłączne np. nitowane. Zobaczmy, jakie są najpopularniejsze typy elementów złącznych i czym się charakteryzują.

Śruby

Śruby to jeden z najpopularniejszych typów elementów złącznych. Są stosowane w wielu maszynach, urządzenia i konstrukcjach do mocowania poszczególnych części i podzespołów. Mogą być produkowane w bardzo różnych rozmiarach, używa się ich zarówno w małych i precyzyjnych mechanizmach pomiarowych, jak i przy dużych konstrukcjach stalowych przenoszących ogromne obciążenia, np. przy montażu elementów mostów czy wiaduktów.

Śruba składa się z dwóch elementów – trzpienia, na którym jest nacięty gwint i łba służącego do unieruchomienia śruby podczas montażu oraz osobnej nakrętki. Wiele połączeń nie korzysta jednak z nakrętek, a z gwintu naciętego w otworze wywierconym w części czy podzespole, do którego wkręcana jest śruba. W takim przypadku łeb służy do obracania przy użyciu odpowiedniego narzędzia. Istnieje bardzo wiele rodzajów łbów i trzpieni, dostępne są także śruby o rozmaitych średnicach, długościach i rodzajach gwintu.

Wkręty

Wkręty to elementy złączne, które wykorzystuje się samodzielnie. Służą do mocowania elementów w drewnie, metalu lub tworzywie sztucznym, a przy wykorzystaniu odpowiednich kołnierzy także w materiałach budowlanych – betonie, cegłach lub karton-gipsie.

Nity

Nity pozwalają na wykonanie trwałego połączenia między dwoma elementami. Zasada ich działania polega na tym, że nit umieszcza się w przygotowanym otworze. Jeden koniec nitu, który jest zakończony łbem, unieruchamia go, a drugi, po przełożeniu przez otwór, zostaje spęczniony. Nity mają różną konstrukcję, wśród nich są również takie, które pozwalają na wykonanie połączenia przy dostępie z jednej strony.

Sworznie

Sworznie to elementy przypominające niewielkie stalowe walce. Są umieszczane w otworach wykonanych w dwóch łączonych elementach. Mogą być wyposażone w części, które zapobiegają ich wysunięciu, np. łeb lub zawleczkę.

Podkładki

Podkładki mogą być stosowane z większością elementów złącznych. Ich główną rolą jest zwiększenie powierzchni styku między elementem złącznym, np. śrubą lub wkrętem, a mocowaną  częścią. Nakładka zmniejsza także siły działające na element złączny od strony mocowanego podzespołu, np. drgania i wibracje, tym samym zmniejszając szansę na to, że nakrętka czy wkręt poluzuje się.